فال سال نود و یک خورشیدی

عکس روی تو چو در آینه‌ی جام افتاد

عارف از خنده‌ی می در طمع خام افتاد

حسن روی تو به یک جلوه که در آینه کرد

این همه نقش در آیینه‌ی اوهام افتاد

جلوه‌یی کرد رخت روز ازل زیر نقاب

عکسی از پرتو آن بر رخ افهام افتاد

این همه عکس می و نقش مخالف که نمود

یک فروغ رخ ساقی‌ست که در جام افتاد

غیرت عشق، زبان همه خاصان ببرید

از کجا سر غمش در دهن عام افتاد

زیر شمشیر غمش رقص کنان باید رفت

که آن که شد کشته‌ی او، نیک سرانجام افتاد

هر دمش با من دل‌سوخته لطفی دگر است

این گدا بین که چه شایسته‌ی انعام افتاد

من ز مسجد به خرابات نه خود افتادم

اینم از روز ازل حاصل فرجام افتاد

چه کند کز پی دوران نرود چون پرگار

هر که در دایره‌ی گردش ایام افتاد؟

آن شد، ای خواجه که در صومعه بازم بینی

کار ما با رخ ساقی و لب جام افتاد

صوفیان جمله حریفند و نظر باز ولی

زاین میان حافظ دل‌سوخته بدنام افتاد

***

ای صاحب فال بدان و آگاه باش که تو آن چنان وجیه و زیبا هستی که هر وقتی که در یک جام می نگاه کنی، می شروع به خندیدن می‌کند. چه گونه‌اش را نمی‌دانم. باید جام می گیر بیاوری و توی آن نگاه کنی که ببینی. بهرحال از خنده‌ی این می همه خوشحال می‌شوند. حتا یک عارف هم می‌تواند از این خنده خوشحال شود.

همین طور در مورد آینه. در مورد آینه بگویم که آن جا یک اتفاق دیگری می افتد. ینی با نگاه به آینه خودت را درگیر اوهام و خیالات می‌کنی. ولی بیت بعدی می‌فرماید که تو خیلی فهمیده هستی. البته اگر با نقاب مقابل آینه بایستی. خب در نتیجه آن چه که برای می و خنده گفتم انگاری مربوط به ساقی است. که رخ او هم می‌تواند توی جام بیافتد. ینی آن همه جلوه‌ی خوب را وقتی می‌توانی داشته باشی که ساقی هم باشی. چرا که اگر ساقی باشی قدر و مرتبت تو افزایش پیدا می‌کند. می‌دانی که ساقی بهرحال از خورنده‌ی می ارج و قرب بیشتری دارد. به قول یکی از اشعار همین حافظ، "هر کسی را نتوان گفت که ساقی نظر است"

البته در بعضی نسخ به جای ساقی، نظر نوشته اند، صاحب نظر. اگر یک روزی فالی با آن دوانین گرفتی، و صاحب نظر آمد می‌توانی ساقی نظر هم تفسیر کنی.

ای صاحب فال بدان و آگاه باش که عاشق خواهی شد. آن‌هم چه عشقی؟ از این عشقای الکی نه. عشق واقعنی. نسبت به عشقت هم خیلی غیرتی خواهی بود . آن چنان که همه از عشقت حرف می‌زنند و تو هم یک ریز درگیرشان می‌شوی.

البته باید برای این عشق مایه بگذاری. همین جوری نمی‌توانی بیخیال بنشینی و تماشا کنی. باید آن چنان گرفتار غمش بشوی که برقصی. آن هم زیر شمشیری که بالای سرت است. هم چون شمشیر داموکلس و بعدش بروی برای این که عاقبت به خیر بشوی. که می‌شوی. برای به دست آوردن این عشق کارت به گدایی هم می‌رسد. هرچند او مدام به تو لطف می‌کند ولی تو عین یک گدا توقع انعام داری. اما یک چیزی را نباید فراموش کنی که از روز ازل سرنوشت تو رقم خورده است. و نمی توانی عوضش کنی و از زیرش در بروی. مثلن اگر قرار است به خرابات نروی و به زور راه مسجد را در پیش بگیری، نمی‌توانی. اگر قسمت این است، از مسجد آخرش دوباره به خرابات می‌روی. و این که فکر کنی می‌توانی از دایره ای که برایت کشیده شده است خارج شوی خیال باطل می‌کنی. نمی‌توانی از این دایره بیرون بروی. تو عین نوک پرگاری. حداکثر بتوانی محیط دایره را دور بزنی. تازه این که خوب است. اگر آن عزل دیگر برایت می آمد چه می‌کردی؟ که می‌فرماید: در دایره قسمت ما نقطه‌ی پرگاریم. ینی آن جایی که سوزن دارد و کاغذ را سوراخ می‌کند؟

بهرحال برای این که دوباره به صومعه گذرت بیافتد باید بروی سراغ ساقی و جام. صومعه این جا به معنی وصال است. چرا که راستش را بخواهی همه انگاری یک جوری نظربازند ولی همه اش به حافظ تهمت زده می‌شود که اینجا ینی تو. باید این کار را هم بکنی که غصه ات سر بیاید. این غصه‌ات سرآید توی شعر نبود ولی به شکل پنهان بود و از جمله صنایع پنهان شعر حافظ است.