پیچ پیچی

این روزها هفت پیکر نظامی گنجوی را ورق می‌زنیم. به جهت فهم این که عاقبت گور بهرام گرفت یا بهرام گور گرفت؟ البت این راز بر ما آشکار شد که بهرام گور روزی به دنبال گوری به غاری رفت و هرگز از آن خارج نشد. بماند که منظورمان این نبود و خارج شدیم از بحث شیرین پیچ پیچی. عرض به حضورتان، کتاب با تصحیح و حواشی مرحوم حسن وحید دستگردی است. گاه تا نیمی از صفحات، توضیحات مربوط به اشعار است و  شیرین. از جمله:

......

شاه چون دید پیچ پیچی او(۴)

--------------------------

(۴) پیچ پیچی به معنی گره در گره و ناسازگار و پرناز و غمزه است و در اشعار اساتید، شاهد و دلبر را فراوان پیچ پیچی گفته‌اند.

سنایی گوید:

شاهد پیچ پیچ را چه کنی؟             ای کم از هیچ، هیچ را چه کنی؟

سعدی فرماید:

بدو گفت کای شاهد پیچ پیچ             ز یغما چه آورده‌ای؟ گفت: هیچ

کاتبان چون معنی پیچ پیچی را نفهمیده‌اند در شعر سعدی تصرف کرده و نوشته‌اند:

بدو گفت: کای سنبلت پیچ پیچ           ..............

کامنتی از: ابوغریب بخارایی

***

یاشیخ المشایخ محسن ابن باقرسنندجی ایدهم الله تعالی انشالله

اینکه در واویلا بازار این همه عجیبات وغریبیات کسی چون شیخ ما فرصت یابد در گلشن نظامی بگشاید و به بهشت هفت پیکردرآید، تنها فرشته ی شانشیست که به زبان خوش و باقدمهای نرم خویش به درگاه شما راه یافته خوشا تو و نظامی خوشا تو وهفت پیکرش که امام ما درمدرسه ی نظامیه فرمود هفت پیکر را که رمزگشائی کنی لازم نیست کتاب دیگری بخوانی و ازهمان مصداق فرمود که بسیارانی یک کتابی اند و تمام عمررا در کوشش و کنکاش فهم همو به سرمیبرند. درنظامیه ی بغداد با اقل فهمی که بود بسا بسیارانی دفعه آن را بخواندیم اندککی فهم نمودیم  فهم نمودنی وحالا که درمحضر آن شیخ بزرگ درس پس میدهیم چه خوش است که به چند نکته ازآنچه دراشارات شما رفته اینجا به یادگاربنگاریم نگاریدنی. باری راهی نیست که برگرده ی یابوی پیر و لنگ فهم خویش بجهیم و به یاد بیاوریم همه ی آنچه برما گذشته درباب فهم اندک خویش از هفت پیکر که بنا به رعایت شان نظرنویسی، بتواند به قول امروزی ها با نبشته ی آن شیخ ارتباط گیرد ارتباط گرفتنی.
نخست اون که :
گوری که بهرام را بدان غار پرمخافت می بکشد، درعلم النفس یا به قول امروزی ها روانشناسی وروانکاوی (فم فاتال گویند) و آن را بدین نهیج معنی کنند که فم فاتال، بانو یا آهو یا گور یا اسب زیبائیست که به دنبال زیبائی خویش، قربانی رابه خفیه گاه خویش کشد و بکشد. اگر زن باشد بچه های امروز بانوی اغواگربرو نام نهاده اند. درک فم فاتال یکی از بغرنجی های روح آدمیست که درکش نیاز به شب نخسبیدنهای طولانی دارد همین بس بگویم گه خدا وجود آن شیخ بزرگ را ازشر فتنه ی فم فاتال وبهتر بانوان اغواگر برهاند رهانیدنی. اینگونه نباشد که از پس این همه ریاضت شیخ به دست بانوی اغواگری ریش وپشم و سبلتین شریف به باد دهد که دورغ چرا ما خودمان اتفاقند به چشم خودمان دیدیم سه چهار باری وهمین اخیرا هم که اگر دعای آن شیخ نبود این مرید اکنون تکه ی بزرگمان گوشمان شده بود. بیچاره بهرام که آنهمه گور میگرفت سرانجان فم فاتالی درغالب گور اورا به گور سیاه کشاند کشاندنی که هنوز که هنوزاست درمدرسه بچه ها آنرا مثل زنند.
دویم اینکه:
اتفاقا در صحت درک پیچ پیچی راه به صواب رفته اید هم مرحوم حاج شیخ دستگردی وهم شما نیک میدانید و میدانسته که (شاهد) یکی از کلمات کلیدی و رمزی درک ادبیات کلاسیک وطن است که صفت پیچ پیچی دردرک شان اجتماعی پدران ما درمناسبات تن بوسیار اهمیت دارد. من چون جرات به زبان آوردن حقایق عریان درخدمت شیخ ندارم، ضمن گذاشتن صحه دربیان معنی پیچ پبچی، مریدان شما را گسیل میدارم به خواندن کتاب مستطاب (شاهد بازی) نوشته ی شیخ سیروس شمیسا.
من بکرات دردیوان سنائی و سعدی وغره حتی وحشی بافقی و عبید زاکانی و حتی حافظ الی غیر ونهایه غورنموده شیخ شمیسا را دردرک واقعیتها استاد میدانم.
خلاصه کنم که شاهد ازآنجا که بی دون شک و سربسته به معشوق مذکر اشاره ی منحصر دارد، ناچارم بگویم خود میل به معشوق مونث داشته عمری دررکاب رکین  و مرصع آنها شمشیر یران زده ام واصولا هیچوقت آبم با شاهدان و شاهدبازان به یک جوی نرفته است امید است روز قیامت شهادت دهید.
سیم اینکه:

بنا به باور امروزی ها که درست هم هست هرمنوتیک به ما میگوید به مریدان بفرمائید پس از خواندن و روان شدن درهفت پیکر به سراغ بوف کور حاج شیخ صادق هدایت طهرانی بروند اورا فوت و آب شوند و با استفاده از فنون ادبیات تطبیقی و استفاده از روانشناسی فروید و یونگ هر دو را بازخوانی کنند. بانوئی از بانوان وطن  که خدا مرا قربان سراپای او کند ودرروز قیامت مرا با او دربهشت همنشین نموده تا عطای حوریان وغلمان به لقای او ببخشم این زحمت را تقبل فرموده وهفت پیکر وبوف کور حاج شیخ صادق هدایت را به تطابق کشانده که من بارها وبارها با فهم کم آن را بخوندمی و کیفها بردمی و لذتها نوشیدمی که نه چنان کیفها ونه چنان لذتها را شاه سلطان حسین صفوی در کیف خانه و حظ خانه ی خود نکشیده. برای درک کیفیات شاه سلطان حسین صفوی لعنت الله علیه، مریدان را فراخوانید کتاب مستطاب رستم التواریخ رابخوانند، خواندنی. باری موضوع دراز بود، دراز ترهم شد ومن همیشه پهلو را به درازی ترجیح داده ام. باری خدا مریدان شما را ازشر هرچه دراز نجات داده از شر الندگان تاریخ برهاند که درازی از صفات بارز الدنگانست.
باری این بگفتیم که اعدا بدانند که:
هنگام تشرشر، سفتی زمین در یاد آورید ویابوی ادعا دردشت فهم ندوانید که گفته اند:
هر بیشه گمان مبر که خالی است
شاید که پلنگ خفته باشد
یا که
ای مگس عرصه ی سیمرغ  نه جولانگه توست
عرض خود میبری و زحمت ما میداری
البته شاعر منظورش از پلنگ، یوز پلنگ بوده  که پوزه به هرجا زند، زخمی ایجاد کند که خونش به روایات نایستد تا مجروح بکشد.
باری دستانمان را با طلبه های این دیار بلند کرده به روح پرفتوح نظامی و دستگردی و یونگ وفروید والخصوص شیخ حاج صادق هدایت وبانوی نویسنده ی آن کتاب درود وسلام میفرستیم فرستادنی وبرای آن شیخ بزرگ که با کلمات موجز چنین موضوعات عمیقی را مطرح میکنید سلامت آرزو میکنیم آرزو کردنی
الاحقر حاج شیخ ابوغریب بخارائی که مادر دهر چون اونزائیده
ونخواهد زائید ومرده شورترکیب هرچی الدنگ راببرد انشالله و وجود شیخ را خدا از بلایای سماوی وارضی مصون دارد
یاهوووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووو